سایه سنگین بلاتکلیفی روی قیمت آهن ‌آلات

به گزارش آهن آنلاین - در هفته‌ها و ماه‌های گذشته، بازار مقاطع فولادی شاهد نوسانات چشمگیری بوده است؛ نوساناتی که بازتابی از شرایط پیچیده اقتصادی و سیاسی کشور به‌ویژه در آستانه سال ۱۴۰۴ محسوب می‌شود. آغاز دور تازه‌ای از مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان، یکی از عوامل تأثیرگذار در این تغییرات به‌شمار می‌رود. در واپسین روزهای سال ۱۴۰۳، قیمت محصولات فولادی به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافت و بسیاری از فعالان صنعت فولاد نسبت به ورود به سال جدید با نرخ‌های ناپایدار و بالا هشدار دادند. افزایش قیمت دلار به بیش از ۱۰۰ هزار تومان و جهش قابل‌توجه قیمت طلا، از جمله محرک‌های اصلی التهاب بازار فولاد در آن بازه زمانی بودند.

بااین‌حال، از اواسط فروردین ۱۴۰۴ و با آغاز مذاکرات سیاسی، ورق برگشت. فضای انتظاری ناشی از احتمال توافق، باعث کاهش هیجانات بازارهای مالی و عقب‌نشینی نرخ ارز شد. این عقب‌نشینی، تأثیر مستقیمی بر قیمت آهن آلات گذاشت؛ به‌گونه‌ای‌که شاهد کاهش تدریجی و رسیدن برخی مقاطع فولادی به کف‌های قیمتی ماه‌های اخیر هستیم. با فروکش‌ کردن التهابات ارزی و تعدیل انتظارات تورمی، اکنون بازار فولاد در یک وضعیت نسبتاً باثبات قرار دارد. اما این ثبات، شکننده است. در هفته گذشته، تعویق در برگزاری دور بعدی مذاکرات باعث افزایش ناگهانی نرخ آهن آلات در برخی بازارها شد؛ سیگنالی که نشان می‌دهد بازار همچنان به‌شدت تحت‌تأثیر فضای سیاسی است.

با مخابره سیگنال‌های مثبت از دور چهارم مذاکرات، امیدها نسبت به تداوم کاهش نرخ ارز و در نتیجه کنترل بیشتر بر قیمت مقاطع فولادی تقویت شده است. اگر گره‌های سیاسی گشوده شود و مسیر نقدینگی به سمت تولید و سرمایه‌گذاری هدایت شود، می‌توان انتظار داشت که قیمت آهن در سطوح منطقی‌تری تثبیت شود و بازار از وضعیت پرنوسان فعلی فاصله بگیرد.

بررسی روند قیمت میلگرد و تیرآهن در یک ماه اخیر

بازار آهن‌آلات ایران که در پایان سال ۱۴۰۳ و آغاز ۱۴۰۴ تحت تأثیر نوسانات شدید نرخ ارز و فضای روانی ناشی از بی‌ثباتی اقتصادی قرار گرفته بود، اکنون با تعدیل انتظارات تورمی و تحرکات مثبت در حوزه سیاست خارجی، وارد فاز آرامش نسبی شده است. این تغییر فاز، به‌ویژه در قیمت برخی محصولات پرمصرف مانند میلگرد سایز ۱۶ نمود روشنی پیدا کرده است.

در ابتدای سال ۱۴۰۴، میلگرد سایز ۱۶ تولید شرکت ذوب‌آهن اصفهان در اوج قیمتی خود، با نرخ ۳۷,۷۲۷ تومان در بازار عرضه می‌شد. این قیمت در ادامه، و در بازه زمانی ۱۹ تا ۲۳ فروردین‌ماه، با اندکی افزایش به ۳۸,۸۱۸ تومان نیز رسید که بالاترین سطح قیمت این محصول در سال جاری تاکنون محسوب می‌شود.

اما با شروع مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا و ایجاد جو مثبت در بازارهای مالی، شاهد کاهش تدریجی نرخ ارز و در پی آن عقب‌نشینی قیمت‌ها در بازار آهن بودیم. این روند اصلاحی اکنون قیمت میلگرد سایز ۱۶ ذوب‌آهن را به ۳۱,۸۱۸ تومان رسانده است؛ کاهشی معنادار که نسبت به اوج قیمتی این محصول، حدود ۱۸ درصد افت را نشان می‌دهد. همچنین نسبت به اولین نرخ ثبت‌شده در سال جدید، این کاهش حدود ۱۶ درصد برآورد می‌شود.

میلگرد سایز ۱۶ شرکت ظفر بناب نیز در آغاز سال با نرخ ۳۵,۳۶۳ تومان در بازار ثبت شد. این محصول نیز پس از تجربه افزایش موقت، در مسیر کاهشی قرار گرفته و اکنون با قیمت ۳۲,۵۴۵ تومان معامله می‌شود. این افت قیمتی معادل ۸ درصد نسبت به نرخ اولیه نشان‌دهنده تخلیه بخشی از حباب قیمتی این محصول است.

در شرکت فولاد میانه، قیمت میلگرد سایز ۱۶ در آغاز سال ۱۴۰۴ به ۳۵,۰۹۰ تومان رسید که بالاترین سطح تاریخی این محصول محسوب می‌شود. درحال‌حاضر، قیمت این محصول به ۳۲,۷۲۷ تومان کاهش یافته است؛ معادل افتی نزدیک به ۷ درصد نسبت به اوج قیمتی خود. این کاهش، همچون سایر شرکت‌ها، ناشی از ثبات نسبی در نرخ ارز و کاهش هیجانات روانی در بازار بوده است.

در مجموع، کاهش قیمت میلگرد در هر سه تولیدکننده شاخص بازار، نشانه‌ای از ورود بازار به مرحله‌ای از تعدیل قیمتی است. بااین‌حال، باید توجه داشت که این ثبات همچنان شکننده است. چنانچه روند مذاکرات سیاسی میان ایران و آمریکا به نتایج ملموسی منجر شود، احتمال تداوم اصلاح قیمت‌ها در بازار فولاد تقویت خواهد شد. در مقابل، هرگونه اختلال در فضای دیپلماتیک می‌تواند زمینه‌ساز جهش مجدد قیمت میلگرد و سایر مقاطع فولادی شود؛ چراکه بازار همچنان به‌شدت تحت‌تأثیر متغیرهای غیراقتصادی قرار دارد.

در ماه‌های اخیر، بازار تیرآهن نیز همانند سایر مقاطع فولادی، تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و نوسانات نرخ ارز، نوسانات شدیدی را تجربه کرده است. تیرآهن سایز ۱۸ تولیدی ذوب‌آهن اصفهان و یزد که از مهم‌ترین و پرکاربردترین محصولات بازار شناخته می‌شود، نمونه بارز این نوسان‌پذیری است.

براساس نمودارهای قیمتی، قیمت تیرآهن سایز ۱۸ ذوب‌آهن در بنگاه تهران از ابتدای فصل زمستان سال گذشته وارد مسیر افزایشی پرشتابی شد. این مسیر، با ثبت سقف قیمتی ۸ میلیون و ۸۱۸ هزار تومان در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۴ به اوج خود رسید. اما این قیمت تنها چند روز دوام آورد و به‌دنبال اخبار مثبت در بازار شاهد بازگشت بازار به فاز اصلاحی بودیم. در همین روند نزولی، قیمت این محصول به کانال ۷ میلیون و ۹۵۴ هزار تومان سقوط کرد؛ سطحی که آخرین بار در اسفند سال گذشته دیده شده بود. در ادامه، با تعویق مذاکرات، قیمت دوباره صعودی شد و اکنون در محدوده ۸ میلیون و ۶۸۱ هزار تومان معامله می‌شود. این رقم نشان‌دهنده کاهش حدود ۲ درصدی نسبت به سقف قیمتی ثبت‌شده در فروردین‌ماه است.

بررسی قیمت در کارخانه ذوب‌آهن نیز نشان می‌دهد که مسیر قیمتی مشابهی با بنگاه تهران پیموده شده است. قیمت هر کیلوگرم تیرآهن سایز ۱۸ در کارخانه در تاریخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۴ به ۳۹,۰۰۰ تومان رسید. اما پس از آن، با کاهش جو روانی بازار، این نرخ به ۳۸,۶۳۶ تومان کاهش یافته است. با اینکه این کاهش اندک به‌نظر می‌رسد، اما تأییدکننده همان روند اصلاحی بازار پس از ثبت قله قیمتی است.

در شرکت یزد نیز نمودار قیمت تیرآهن سایز ۱۸ روندی مشابه را نشان می‌دهد، با این تفاوت که برخلاف نوسانات مقاومتی ذوب‌آهن، سیر صعودی قیمت در زمستان گذشته در این شرکت به‌صورت یکنواخت و بدون وقفه بوده است. قله قیمتی تیرآهن ۱۸ یزد در سطح ۷,۹۰۹,۰۰۰ تومان ثبت شده و اکنون به ۷,۵۹۰,۰۰۰ تومان رسیده است. این تغییر، کاهشی معادل ۲.۵ درصد را نسبت به اوج فروردین‌ماه نشان می‌دهد.

نگاهی به قیمت سایر مقاطع فولادی در ماه گذشته

از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا نیمه اردیبهشت‌ماه، بازار ورق نیز همچون سایر مقاطع فولادی تحت‌تأثیر فضای انتظاری حاکم بر بازار و نوسانات نرخ ارز قرار داشته است. بااین‌حال، قیمت‌ها در بازه‌ای نسبتاً محدود و مشخص در نوسان بوده‌اند. ورق سیاه، به‌عنوان یکی از پرکاربردترین محصولات در صنایع مختلف، در این مدت در محدوده ۳۴,۰۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ تومان در بین تولیدکنندگان مختلف در بورس کالا معامله شده است. این بازه قیمتی، نوسانات ملایمی را نشان می‌دهد که ناشی از نبود تقاضای پرقدرت در بازار داخلی و همچنین کنترل عرضه از سوی کارخانه‌هاست.

از سوی دیگر، ورق سرد که کاربرد گسترده‌تری در صنایع لوازم خانگی و خودروسازی دارد، در محدوده ۴۳,۷۰۰ تا ۴۴,۲۱۰ تومان معامله شده است. این ثبات نسبی، نشان از تعادل نسبی میان عرضه و تقاضا در این محصول دارد؛ هرچند همچنان عوامل بیرونی مانند نرخ ارز و شرایط صادرات، می‌توانند در ادامه مسیر اثرگذار باشند.

دلایل ثبات یا سکون بازار آهن آلات

در هفته‌های گذشته، بازار آهن‌آلات ایران با وجود تجربه برخی نوسانات مقطعی، وارد فاز تازه‌ای از ثبات نسبی و آرامش شده است. این سکون نسبی در قیمت‌ها، که پس از جهش‌های پرنوسان اواخر سال ۱۴۰۳ و روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۴ پدید آمده، نشانه‌ای از تغییر فاز بازار از هیجان به احتیاط است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این روند نه‌تنها تحت‌تأثیر سیاست‌های کلان اقتصادی و تحولات بین‌المللی قرار دارد، بلکه عوامل روانی و انتظارات فعالان بازار نیز نقش تعیین‌کننده‌ای در آن ایفا کرده‌اند.

در شرایطی که تقاضا به‌صورت موقتی کاهش یافته و عرضه نیز متناسب با شرایط داخلی و خارجی تنظیم شده است، بسیاری از معامله‌گران و خریداران در موضع انتظار قرار گرفته‌اند. این موضوع باعث شده تا نرخ آهن و فولاد در بیشتر مبادی فروش، با نوسانات محدودی همراه باشد و فضایی نسبتاً متعادل بر بازار حاکم شود.

از سوی دیگر، ابهامات موجود در سیاست‌های مالی و ارزی کشور، همراه با تأثیرپذیری از بازارهای جهانی، همچنان یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌ثباتی روانی در میان تصمیم‌گیران حوزه ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاران صنعت فولاد محسوب می‌شود. در مجموع می‌توان گفت بازار آهن در حال تجربه نوعی تعادل شکننده است؛ تعادلی که ممکن است در صورت بروز یک عامل محرک اقتصادی یا سیاسی، دوباره دستخوش تغییرات سریع شود.

سردرگمی خریداران در پیش ‌بینی آینده قیمت‌ آهن آلات

یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تحرک در بازار آهن‌آلات، ابهام خریداران نسبت به آینده قیمت‌ها است. نوسانات شدید قیمت در فصل گذشته، به‌ویژه تحت‌تأثیر جهش نرخ ارز و تحولات سیاسی، باعث شده است فعالان بازار در تصمیم‌گیری برای خرید یا ذخیره‌سازی محصولات فولادی دچار سردرگمی شوند. در شرایطی که چشم‌انداز مذاکرات سیاسی میان ایران و آمریکا همچنان نامشخص است، پیش‌بینی دقیق از روند قیمت‌ها بسیار دشوار شده و این مسئله باعث شده بسیاری از خریداران، با احتیاط بیشتری عمل کنند.

ثبات نرخ ارز و کاهش خرید مقاطع فولادی

یکی دیگر از عوامل کلیدی در ایجاد فضای راکد در بازار آهن‌آلات، ثبات نسبی نرخ ارز است. پس از افت نسبی دلار از قله‌های فروردین‌ماه، بسیاری از بازارهای کالایی (از جمله فولاد) واکنش اصلاحی نشان داده‌اند. با تثبیت نرخ ارز در کانال مشخص، بسیاری از تقاضاهای احتیاطی یا سفته‌بازانه که پیش‌تر براساس ترس از رشد بیشتر قیمت‌ها شکل گرفته بودند، حالا از بازار خارج شده‌اند. به‌دنبال این تحولات، سطح خرید در بازار کاهش یافته و بسیاری از مصرف‌کنندگان نهایی نیز در انتظار جهت‌گیری روشن‌تر قیمت‌ها هستند.

تحلیل رفتار خریداران در شرایط فعلی بازار آهن

در چنین شرایطی، رفتار خریداران فولاد بیشتر از آنکه مبتنی بر نیاز مصرفی باشد، به‌سمت مدیریت ریسک و محافظه‌کاری سوق پیدا کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نه‌تنها پروژه‌های عمرانی و ساختمانی با احتیاط بیشتری وارد فاز خرید می‌شوند، بلکه حتی فعالان بازار نیز در مواجهه با نوسانات اخیر، حجم سفارش‌های خود را کاهش داده‌اند. خریداران ترجیح می‌دهند فعلاً وضعیت را رصد کنند و خریدهای عمده را به تعویق بیندازند تا از تثبیت یا ریزش بیشتر قیمت‌ها اطمینان حاصل کنند.

استراتژی صبر و نظاره؛ تاکتیک غالب بازار آهن آلات

در نهایت، آنچه بیش از هر چیز در بازار فولاد به چشم می‌خورد، اتخاذ استراتژی صبر و نظاره از سوی فعالان بازار است. این استراتژی، در واقع پاسخی منطقی به شرایط پرابهام سیاسی و اقتصادی فعلی است. بسیاری از خریداران، در غیاب سیگنال‌های قوی افزایشی یا کاهشی، فعلاً تصمیم به ورود قاطع به بازار ندارند. همین موضوع، در کنار کاهش تقاضای مصرفی و صنعتی در برخی بخش‌ها، به سکون معاملات و ثبات قیمتی در بسیاری از مقاطع فولادی انجامیده است.

باتوجه‌به این وضعیت، به‌نظر می‌رسد که تا روشن‌تر شدن نتایج مذاکرات سیاسی و تثبیت بیشتر متغیرهای کلان اقتصادی، بازار آهن‌آلات همچنان در وضعیت رکود خفیف و انتظار باقی خواهد ماند. در چنین فضایی، استراتژی اصلی فعالان بازار، نه خرید سنگین یا فروش فوری، بلکه حفظ نقدینگی و پایش تحولات پیش‌رو است.

چشم‌انداز کوتاه ‌مدت بازار آهن ‌آلات

بازار آهن‌آلات در شرایط فعلی، در وضعیت بلاتکلیفی و انتظار به‌سر می‌برد. هرچند قیمت‌ها پس از نوسانات شدید ابتدای سال وارد فاز نسبی از ثبات شده‌اند، اما همچنان فضای روانی حاکم بر بازار شکننده است و واکنش‌های قیمتی تحت تأثیر تحولات بیرونی (سیاسی، ارزی و تقاضای مصرفی) باقی مانده‌اند.

• در صورت افزایش نرخ ارز، امکان نوسان محدود در بازار وجود دارد

باتوجه‌به اینکه بخشی از قیمت‌گذاری در بازار فولاد با نرخ ارز همبستگی مستقیم دارد، هرگونه افزایش نرخ ارز می‌تواند زمینه‌ساز رشد محدود قیمت آهن‌آلات شود. تجربه هفته گذشته که تعویق مذاکرات باعث افزایش نرخ ارز و به‌دنبال آن افزایش موقت قیمت تیرآهن و میلگرد شد، نشان می‌دهد که بازار هنوز آمادگی واکنش هیجانی به تحولات ارزی را دارد. البته به‌نظر نمی‌رسد جهش‌های شدیدی در کوتاه‌مدت رخ دهد، اما نوسانات مقطعی همچنان محتمل است.

• اگر عرضه کارخانه‌ها افزایش یابد، احتمال کاهش نرخ هست

درصورتی‌که تولیدکنندگان فولاد با افزایش عرضه محصولات خود (به‌ویژه در بخش میلگرد و تیرآهن) بتوانند پاسخ مناسبی به نیاز بازار بدهند، و این موضوع با ثبات نرخ ارز و جو روانی مثبت همراه شود، احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها وجود خواهد داشت. افت حدود ۷ تا ۱۸ درصدی قیمت میلگرد در مقایسه با اوج فروردین‌ماه ۱۴۰۴، نشان‌دهنده ظرفیت اصلاح قیمت در صورت تعادل عرضه و تقاضاست.

تا روشن شدن شرایط بازار ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی، بازار همچنان کم‌رمق خواهد ماند

بخش مهمی از تقاضای بازار آهن‌آلات وابسته به پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز است. در شرایطی‌که این پروژه‌ها به‌دلیل ابهامات اقتصادی، نرخ بهره بالا و تردید نسبت به آینده سیاسی در حالت تعلیق یا کندی هستند، بازار فولاد نیز با کاهش چشمگیر در حجم معاملات روبرو شده است. رفتار محافظه‌کارانه خریداران و اتخاذ استراتژی «صبر و نظاره» از نشانه‌های اصلی این وضعیت کم‌رمق است. تا زمانی که جهت‌گیری روشنی در این بخش ایجاد نشود، بازار در رکود نسبی باقی خواهد ماند.